آیا پ.ک.ک برنده می شود؟/ مایکل روبین

ممکن است کردها نتوانند ترکیه را کاملا شکست دهند اما یک جدایی در راه است. ممکن است کردها در ابتدا خواستار یک کشور مستقل نباشند اما آیا این احتمال وجود دارد ترکیه همانند عراق و سوریه آینده ای فدرال داشته باشد؟

جنگ ویتنام به یک باتلاق تبدیل شد. کالین پاول، وزیر سابق امور خارجه آمریکا پیش از جنگ عراق از اصطلاح" قانون انبار سفال" یا "هر کسی مسئول گندکاریش است و خودش باید آن را جبران کند» استفاده کرد.* اتحاد جماهیر شوروی هرگز انتظار شکست از دست مجاهدین افغان و طالبان را نداشت و در حال حاضر طالبان در افغانستان در حالت تهاجمی قرار دارد و پس پانزده سال این جنگ اکنون طولانی ترین جنگ امریکا است. خالد بن سلطان، که از دیدگاه عربستان سعودی قهرمان عملیات طوفان صحرا است، آنچنان در جنگ یمن گیر افتاده است که در تلاش برای ارتقاء جایگاه و یا حتی تبدیل شدن به پادشاه ناموفق بود. عربستان سعودی در سال 2015 بار دیگر وارد یمن شد و نمی توان پایانی برای آن متصور شد. زمانی که اسرائیل در سال 1982 به لبنان حمله کرد، هیچ فرمانده اسراییلی انتظار نداشت 18 سال در آنجا باقی بماند. به طور خلاصه، اسم آن را توهم بنامیم یا گستاخی ناشی از غرور، کشورهای اندکی به طور کامل احتمال پیش نرفتن جنگ بر اساس برنامه مورد نظر و یا احتمال برنده شدن دشمنانشان را بررسی می کنند.

در حال حاضر کشورهای کمی وجود دارند که مانند ترکیه بیش از ظرفیت کشور دست به فزون خواهی می زنند. حتی پیش از کودتای نافرجام 15 ژوئیه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه بسیاری از با تجربه ترین رهبران نظامی ترکیه را از کار برکنار کرده بود. شاید اردوغان به دنبال رقابت با میراث آتاتورک باشد اما وی هیچ برنامه خروجی برای مداخله نظامی اخیرترکیه در سوریه و عراق ندارد. مشکل بزرگتر ترکیه این است که نمی داند جنگ این کشور با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) در چه وضعیتی قرار دارد. در سال 1984، پ ک ک یک مبارزه ترور و شورش علیه ترکیه را آغاز کرد، مبارزه ای که به نوشته ی بسیاری از رسانه ها بیش از 40000 نفر در نتیجه آن کشته شده اند.

موفقیت های کردها در عراق و سوریه همدردی جامعه بین المللی نسبت به آنها را بیش از پیش افزایش داده است. کردها به خوبی در راه تبدیل شدن به فلسطینی جدید هستند.

در ابتدا، کُردهای ترکیه امیدوار بودند که اردوغان متفاوت از حاکمان قبلی ترکیه باشد. حتی اگر ترک ها و کردها از نظر قومیت متفاوت باشند، هر دو جمعیت اکثرا مسلمان هستند و به نظر می رسید که اردوغان دین را به ناسیونالیسم ترجیح دهد. اردوغان، به سهم خود، زمانی که معتقد بود ممکن است بتواند کردها را به عنوان متحدان سیاسی جذب کند، یک راه حل صلح را آغاز کرد که مذاکره با عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ ک ک بخشی از آن بود. در نتیجه این مذاکرات آتش بسی ناپایدار حاصل شد اما پس از آنکه اردوغان متوجه شد که کردهای ترکیه ترجیح می دهند به حزب عمدتا کرد دموکراتیک خلق ها (HDP) رای بدهند تا حزب عدالت و توسعه وی (AKP)، مذاکرات از هم پاشید. اظهار نظرهای متفاوتی در مورد اینکه چه چیزی باعث از سرگیری مذاکرات شد، وجود دارد اما ذکر این نکته کافی است که هر دوی پ ک ک و ارتش ترکیه وارد درگیری شدند. امروز ترکیه با پ ک ک و به طور گسترده تر کردها در جنگ است. صدها نفر از هر دو طرف کشته شده اند. در حال حاضر بخشهایی از جنوب شرق ترکیه، اگر نه در طول روز بلکه به طور قطع در شب، عملا خارج از کنترل دولت ترکیه است.

برای ترکیه، شورش پ ک ک مشکلی پرهزینه است؛ تنشی که هیچ نشانه ای از پایان یافتن آن و پیروزی ترکیه در آن وجود ندارد. برای مطبوعات ترکیه، تجزیه و تحلیل مبارزه با پ ک ک موضوعی ممنوع است. هر گونه تخطی از اظهارات خود اردوغان می تواند منجر به زندانی شدن روزنامه نگاران و یا دانشگاهیان شود. اما برای ترکیه واقعیت ناراحت کننده این است که:

· ترکیه هیچ راهی برای پیروزی نظامی بر کردها ندارد. ممکن است ترکیه بتواند تلفات سنگین تری را بر کردها تحمیل کند، اما نمی تواند شهرهایی مانند دیاربکر، ماردین، جزیره و وان را تا ابد در حالت حکومت نظامی نگاه دارد.

· اگر ترکیه خود در سوریه و عراق گرفتار شود، منابع کمتری برای مبارزه با کردها خواهد داشت.

· ترک های معمولی نسبت به کردها جرات کمتری برای مبارزه دارند. ترکهای بسیار کمی به جنوب شرقی ترکیه سفر می کنند؛ آنها این منطقه را، به ویژه در مقایسه با شهرهای بزرگی مانند استانبول، ازمیر، یا آنتالیا، فقیر و عقب مانده می دانند. مادران از اینکه فرزندانشان برای خدمت سربازی به جنوب شرقی فرستاده شوند واهمه دارند؛ به خصوص زمانی که بسیاری آنها در تابوت به خانه بر می گردند. مطبوعات ترکیه، مانند مطبوعات روسیه در درگیری کنونی در اوکراین، مجاز نیستند در مورد تلفات گزارش تهیه کنند، اما هیچ مقدار سانسور نمی تواند مویه ی مادران و یا حس ناخوشایند و روز افزون تشییع جنازه ها را سرکوب کند. از سوی دیگر، کردها احساس می کنند که مذاکره و صلح را امتحان کردند اما بی نتیجه بود. کردهای معمولی - بیش از بسیاری از ترک ها – بر این باورند که مبارزه آنها هم ار لحاظ سیاسی و هم از لحاظ فرهنگی موجه است. با این وجود، در یک درگیری چریکی نامتقارن، ضعفا می توانند برتری های طرف مقابل را خنثی کنند.

· موفقیت های کردها در عراق و سوریه همدردی جامعه بین المللی نسبت به آنها را بیش از پیش افزایش داده است. کردها به خوبی در راه تبدیل شدن به فلسطینی جدید هستند.

• بنابراین سوال این است که کردها در ازای صلح چه چیزی می خواهند؟ این مسئله ای است که من در کتاب ترقی کردستان مورد بررسی قرار داده ام . ممکن است کردها نتوانند ترکیه را کاملا شکست دهند اما یک جدایی در راه است. ممکن است کردها در ابتدا خواستار یک کشور مستقل نباشند اما آیا این احتمال وجود دارد ترکیه همانند عراق و سوریه آینده ای فدرال داشته باشد؟

هم طرفداران و هم منتقدان رهبر ترکیه بر این باورند که اردوغان رهبری تحول آفرین است. بدون شک، اردوغان خود را رهبری بزرگ و در اندازه سلطان سلیم اول و سلطان سلیمان می بیند؛ گرچه منتقدان وی او را بیشتر شبیه به مصطفی اول می دانند. اما گرچه ممکن است اردوغان خود را فردی ببیند که ترکیه و ترک ها را به دوران عظمت بر می گرداند، با این حال ممکن است سیاست و غرور وی باعش شکستش در تنشی شود که بسیار مهم است: جنگ برای حفظ وحدت ترکیه.

ممکن است اردوغان هنوز متوجه این مسئله نشده باشد و حلقه یاران و اعضای خانواده خبر بد به وی نمی دهند، اما اکنون زمان آن رسیده است که ترک ها این احتمال را در نظر بگیرند که ممکن است در مبارزه چندین ساله خود علیه پ ک ک و، به طور گسترده تر، ناسیونالیست های کرد، کُردها برنده شوند. اکنون زمان آن است تا ترکها و جهان معنی چنین اتفاقی را دریابند.

* این اصطلاح در اصل برای کسی به کار می رود که در مغازه ای باعث شکستن کالای به نمایش گذاشته شده است و باید پول کالای شکسته شده را بپردازد.

منبع: امریکن اینترپرایز انستیتو