 |
| دیدار روز سه شنبه جان کری با مسعود بارزانی |
گزارش سیاسی
آسونیوز: جان کری وزیر خارجه آمریکا به بی بی سی گفته که اخراج شورشیان سنی گروه داعش که بخشهای وسیعی از شمال و غرب عراق را اشغال کرده اند نیازمند اتحاد منطقه ای است، و همزمان رهبران کردستان عراق به احتمال تلاش برای استقلال کردستان از عراق اشاره کرده اند. جان کری در مصاحبه با کیم غطاس خبرنگار بی بی سی گفت که این بحران راه حل نظامی ندارد و تاکید کرد که دولت عراق باید به مردم بخش هایی از جامعه عراق که محل رویش داعش (دولت اسلامی عراق و شام) است قدرت دهد. گزارش ها حاکیست که پیشروی شورشیان تحت هدایت داعش ادامه دارد و آنها هم اکنون برای کنترل یک پالایشگاه حساس می جنگند. شورشیان هم اکنون بخش های وسیعی از شمال و غرب عراق از جمله شهر موصل که دومین شهر بزرگ عراق است را در اختیار دارند. در همین حال یک تیم حقوق بشر سازمان ملل متحد در عراق گزارش می دهد که تاکنون در ماه ژوئن حداقل ۱۰۷۵ نفر در عراق کشته شده اند که بیشتر آنها غیرنظامی بوده اند. سازمان ملل گفت که این آمار که شامل شماری از اعدام های صحرایی است را باید یک حداقل به شمار آورد.
"راه حل بحران نظامی نیست"
جان کری در مصاحبه ای با کیم غطاس خبرنگار بی بی سی گفت همه کشورهای منطقه باید برای بیرون راندن داعش همدست شوند زیرا تصاحب خاک این کشور توسط یک گروه تروریستی و به چالش کشیدن مشروعیت دولت آن، غیرقابل قبول است. آقای کری روز سه شنبه مشغول گفتگو و رایزنی با رهبران کرد عراق در هولیر پایتخت اقلیم کردستان بوده است. او گفت که رهبران کرد عراق قبول دارند که بحران "راه حل نظامی ندارد." وزیر خارجه آمریکا گفت: "ممکن است اقدام نظامی انجام شود اما باید یک راه حل سیاسی پیدا کرد تا به مردم جوامعی که داعش در آنجا حضور دارد قدرت داده شود." او گفت: "یک ضربه نظامی به تنهایی نتیجه را عوض نمی کند - باید یک استراتژی همه جانبه داشته باشیم … که اصولا یک استراتژی سیاسی است." آقای کری گفت که بعد از دو روز گفتگو در بغداد و اربیل با مقام های عراقی متوجه حس اضطرار و تعهد عراقی ها برای حل بحران شده است. اما او گفت: "حرف زدن آسان است. اینکه روشن است. بنابراین عمل است که ارزش خواهد داشت."
همزمان مسعود بارزانی رهبر اقلیم کردستان عراق قویا اشاره کرده است که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه ای با سی ان ان گفت: "معلوم است که عراق دارد از هم می پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد." آقای کری به بی بی سی گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی داند و تاکید کرد که آمریکا معتقد است "یک عراق متحد قوی تر خواهد بود." هفته گذشته نچیروان بارزانی، نخستوزیر اقلیم فدرال کردستان عراق به بیبیسی گفته بود که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند. او گفت بازگشت به شرایط پیش از پیروزیهای داعش بسیار دشوار خواهد بود.
نوری مالکی نخست وزیر عراق که شیعه است به خاطر متمرکز کردن قدرت در دست متحدان عمدتا شیعه خود و راه ندادن سایر گروه ها از جمله سنی ها و کردها به حلقه قدرت مورد انتقاد قرار گرفته است. آمریکا که پس از هشت سال نیروهایش را در سال ۲۰۱۱ از عراق خارج کرد اعلام کرده که حدود ۳۰۰ مشاور نظامی را برای کمک به مبارزه با شورشیان به عراق می فرستد.
| مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، روز دوشنبه، دوم تیر، با اشاره به بحران عراق تاکید کرد که کردها خواهان استقلال منطقه کردستان از بقیه کشور هستند و اکنون زمان آن رسیده است که ملت کرد آینده خود را تعیین کند. آقای بارزانی که با کریستین امانپور از شبکه تلویزیونی سیانان، مصاحبه میکرد، اظهار داشت: «عراق آشکارا در حال تجزیه است و مشخص است که دولت مرکزی یا فدرال تسلط خود بر همه چیز را از دست داده است. همه چیز دارد از هم میپاشد، ارتش، نیروهای نظامی، پلیس.» به گفته او، این کردها نیستند که باعث تجزیه عراق شدهاند، بلکه دیگران عامل آن هستند و کردها نمیتوانند در این شرایط نقش «گروگان» نیروهای ناشناختهای را ایفا کنند. |
حملات هوایی
شورشیان می گویند اکنون بیجی عمده ترین پالایشگاه نفت عراق در شمال بغداد را کاملا اشغال کرده اند. با این حال مقام های عراقی گفتند هنوز مشغول نبرد در این محل هستند و نیروهای دولتی شورشیان را عقب نگاه داشته اند. این پالایشگاه در استان صلاح الدین برای ده روز تحت محاصره بوده و حملات نظامی شورشیان چندین بار پس زده شده. این مجتمع یک سوم سوخت پالایش شده عراق را تامین می کند و نبرد بر سر آن باعث جیره بندی بنزین شده است. خبرگزاری فرانسه به نقل از مقام ها نوشت که حملات هوایی ارتش عراق در روز سه شنبه در نزدیکی شهر بیجی باعث مرگ حداقل ۱۹ نفر شد و حملات هوایی دیگری به حسیبه در غرب انجام شده. رویترز هم به نقل از مقام های عراقی نوشت که شورشیان به پایگاه هوایی عظیم البکر در شمال بغداد حمله کرده اند.
شورشیان که هدفشان ایجاد «خلافت» در عراق و سوریه است همچنین برای کنترل گذرگاه های مهم در استان انبار در مرز سوریه می جنگند. رسانه های عراقی سه شنبه گزارش دادند که هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی پایگاه های داعش در گذرگاه القیم را هدف قرار دادند اما پنتاگون گفت که آمریکا به هیچ هدفی در مرز عراق و سوریه حمله نکرده است. پیشتر گزارش هایی از حمله هواپیماهای سوریه به این نقطه وجود داشت. همچنین گزارش های ضد و نقیضی از کنترل گذرگاه ولید با سوریه و تریبیل با اردن وجود دارد.
قبایل سنی متحد با داعش صبح سه شنبه گفتند که این دو گذرگاه را اشغال کرده اند اما سخنگوی ارتش عراق، ژنرال قاسم عطا، در کنفرانسی خبری در بغداد گفت که این دو گذرگاه دوباره تحت تسلط کامل نیروهای دولتی درآمده است.
گزارش سفر وزیر امور خارجه آمریکا برای مذاکره با رهبران کردستان عراق
صبح روز سه شنبه، ۳ تیر (۲۴ ژوئن)، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا که برای بررسی اوضاع عراق به این کشور سفر کرده، در سفری از پیش اعلام نشده، برای گفتگو با مقامات دولت خودگردان اقلیم کردستان عراق به هولیر، پایتخت این اقلیم، عزیمت کرد. پیشتر، آقای کری در بغداد با نوری مالکی، نخست وزیر، رئیس مجلس و یکی از رهبران سیاسی شیعیان عراق دیدار کرده و بر لزوم تقویت وحدت ملی و مشارکت تمامی اقلیت های قومی عراق در اداره امور این کشور تاکید نهاده بود. به گفته منابع خبری، جان کری در سفر به هولیر با مسعود بارزانی، رئیس دولت خودگردان کردستان، ملاقات کرد و تلاش برای حفظ انسجام ملی عراق محور مذاکرات دو طرف را تشکیل میداد.
جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفته بود که آقای کری در این سفر "نقش مهم کردها در کمک به دولت مرکزی جهت مقابله با چالش کنونی" را مورد تاکید قرار خواهد داد. حمله نظامی و پیشروی نفرات گروه اسلامگرای تندرو موسوم به دولت اسلامی عراق و شام در عراق زمینه مساعدی را فراهم کرد تا نیروهای کرد این کشور پس از آشوبی که عراق را فراگرفت به منظور تامین امنیت اقلیم کردستان و ساکنان منطقه کنترل مناطق کردنشین خارج از اقلیم کردستان را که در قانون اساسی عراق بندهای برای بازگرداندنشان به حوزه حکومت اقلیم کردستان در نظر گرفته شده است را به کنترل خود در آورند. مهمترین این مناطق، کرکوک است که کردهای عراق، آن را پایتخت تاریخی خود میدانند. نیروهای ارتش عراق در پی حمله گروه داعش، از این شهر، فرار کردند.
در پی اشغال موصل توسط نفرات داعش، پیشمرگه های کرد به منظور جلوگیری از پیشروی آنان به سوی شهر کرکوک، مناطقی از استان کرکوک و شهر کرکوک را در اختیار گرفتند. از زمان سقوط صدام حسین، بین کردهای عراق و دولت مرکزی بر سر مالکیت کرکوک اختلاف نظر وجود داشت و قرار بود این مساله از طریق مراجعه به همه پرسی حل و فصل شود اما این بند از قانون اساسی عراق تاکنون به تعویق افتاده است. ساعاتی پیش از انتشار خبر سفر جان کری، آقای بارزانی در گفتگویی با شبکه تلویزیونی سیانان آمریکا گفت که "طی ده سال گذشته، ما تمامی تلاش خود را برای ایجاد یک عراق نوین و دموکراتیک به کار گرفتیم اما متاسفانه، این تلاشها نتیجه بخش نبوده است و حالا، ما در شرایط کاملا متفاوتی هستیم."
رئیس دولت خودگردان کردستان عراق خواستار کنارهگیری نوری مالکی، نخست وزیر دولت به رهبری شیعیان شد و او را مسئول بروز وضعیت کنونی دانست. در پی حمله نیروهای بخشی از جامعه جهانی به رهبری آمریکا به عراق و سرنگونی حکومت صدام حسین، رهبر سابق این کشور، و به خصوص از آغاز زمامداری آقای مالکی در حدود هشت سال پیش، گروههای شیعه عراق، که شماری از آنها مستقیما تحت رهبری روحانیون شیعه قرار دارند، عملا قدرت را در انحصار داشتهاند و به گفته منتقدان، هدف استقرار یک نظام دموکراتیک غیر دینی و غیرفرقهای و فراگیر در این کشور نادیده گرفته شده است.
| با وجود تاکید برخی رهبران سیاسی عراق بر لزوم وحدت ملی در شرایط فعلی، نوری مالکی همچنان بر حفظ سمت نخست وزیری اصرار دارد و گفته میشود که برای رویارویی با پیشروی داعش، به گروههای شبه نظامی شیعه اتکا کرده و خواستار بسیج شیعیان برای جنگ شده است. برخی روحانیون شیعه در عراق و ایران نیز فتواهایی را در لزوم بسیج شیعیان جهت جنگ صادر کرده و رئیس جمهوری ایران از آمادگی برای دفاع از زیارتگاههای شیعیان در عراق سخن گفته است. |
شرایط سیاسی عراق باعث نارضایی اقلیت اعراب سنی این کشور شده و به گفته کارشناسان، احساس بیگانگی اعراب سنی و نگرانی آنان از آیندهای تحت تسلط شیعیان، شرایط مساعدی را برای پیشروی داعش فراهم آورده است. در حالیکه آقای مالکی با دشواری فراوان در تشکیل دولتی متشکل از گروهها و تشکل های گوناگون مواجه است، ظاهرا آقای کری از مقامات عراقی خواسته است تا با تشکیل یک دولت فراگیر با مشارکت تمامی گروهها، حفظ وحدت ملی و یکپارچگی کشورشان را امکانپذیر سازند.اتکای دولت عراق به شیعیان برای مقابله با داعش میتواند شکاف فرقه ای را تشدید کند. همچنین به گفته برخی منابع، کری تلویحا خواستار کنارهگیری مالکی و تشکیل دولتی فراگیر است.
با وجود تاکید برخی رهبران سیاسی عراق بر لزوم وحدت ملی در شرایط فعلی، نوری مالکی همچنان بر حفظ سمت نخست وزیری اصرار دارد و گفته میشود که برای رویارویی با پیشروی داعش، به گروههای شبه نظامی شیعه اتکا کرده و خواستار بسیج شیعیان برای جنگ شده است. برخی روحانیون شیعه در عراق و ایران نیز فتواهایی را در لزوم بسیج شیعیان جهت جنگ صادر کرده و رئیس جمهوری ایران از آمادگی برای دفاع از زیارتگاههای شیعیان در عراق سخن گفته است. در همین حال، مقامات عراقی خواستار کمک نظامی آمریکا در جنگ علیه داعش شدهاند و در حال حاضر، یک ناو هواپیمابر آمریکایی در خلیج فارس استقرار یافته و واحدی از نیروهای ویژه کماندویی ارتش ایالات متحده به عراق اعزام شده است. در سال های قبل، برخی گروه های شیعه عراقی و همچنین مقامات جمهوری اسلامی در ایران به شدت با حضور نظامی آمریکا در عراق مخالف بودند.
کماندوهای ارتش آمریکا در آموزش نفرات ارتش عراق طی سال های گذشته نقش موثری ایفا کردهاند اما به گفته ناظران، جلوگیری از پیشرفت نیروهای داعش در حال حاضر مستلزم تغییرات اساسی در نهادهای دولتی عراق، از جمله فرماندهی ارتش این کشور است که ناتوانی خود را در مقابله با مهاجمان نشان داده است. به گفته آنان، چنین تغییراتی باید با مساله فرقهگرایی در نهادهای حکومتی برخورد کند و حمایت تمامی گروههای قومی و دینی عراق را به دست آورند.
مسعود بارزانی: عراق در حال تجزیه است
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، روز دوشنبه، دوم تیر، با اشاره به بحران عراق تاکید کرد که کردها خواهان استقلال منطقه کردستان از بقیه کشور هستند و اکنون زمان آن رسیده است که ملت کرد آینده خود را تعیین کند. آقای بارزانی که با کریستین امانپور از شبکه تلویزیونی سیانان، مصاحبه میکرد، اظهار داشت: «عراق آشکارا در حال تجزیه است و مشخص است که دولت مرکزی یا فدرال تسلط خود بر همه چیز را از دست داده است. همه چیز دارد از هم میپاشد، ارتش، نیروهای نظامی، پلیس.» به گفته او، این کردها نیستند که باعث تجزیه عراق شدهاند، بلکه دیگران عامل آن هستند و کردها نمیتوانند در این شرایط نقش «گروگان» نیروهای ناشناختهای را ایفا کنند. وی سپس تاکید کرد: «اکنون لحظهای است که مردم کردستان باید آینده خود را تعیین کنند، لحظه تصمیمگیری این ملت که خواهان چه چیزی هستند.»
| مسعود بارزانی تاکید نموده، مصالحه تنها زمانی امکانپذیر است که «بین سنیها و شیعیان درک متقابلی ایجاد شود و تضمینی برای مشارکت واقعی در قدرت وجود داشته باشد». وی اظهار داشت: «اما شرایط خیلی پیچیده است و کسی که مسئول این اتفاقات است باید کنارهگیری کند.» کریستین امانپور از آقای بارزانی پرسید که آیا منظور نوری المالکی است و وی در پاسخ گفت: «بله، البته. او فرماندهی ارتش را در دست دارد. او اساس ارتش را وفاداری به خودش قرار داده است، نه وفاداری به کل کشور. او قدرت و حکومت را به انحصار خودش درآورده است. او ارتش را هدایت کرده و این هم نتیجهاش هست.» |
کردستان عراق در سالیان اخیر بهصورت خودمختاری اداره میشود، اما ضعف دولت مرکزی عراق و پیشروی سریع شبهنظامیان اسلامی داعش در این کشور تا مرزهای منطقه کردستان، گمانهزنیها درباره تجزیه عراق را شدت بخشیده است. بارزانی نیز با اشاره به این بحران میگوید: «اکنون ما در عراق جدیدی زندگی میکنیم که کاملا متفاوت از عراقی است که همیشه میشناختهایم، عراقی که حتی ۱۰ روز یا دو هفته قبل در آن زندگی میکردهایم.» وی میافزاید: «پس از وقایع اخیر عراق، ثابت شده است که مردم کردستان باید اکنون از فرصت استفاده کند. ملت کردستان اکنون باید آینده خود را تعیین کند.» وی همچنین تاکید کرده است که این موضوع را در دیدار با جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، در میان خواهد گذاشت.
آقای کری روز سهشنبه وارد اربیل در کردستان عراق شد تا با مقامات این منطقه دیدار کند. وزیر امور خارجه آمریکا روز قبل از آن نیز با نوری المالکی، نخست وزیر عراق ملاقات کرد که به او اطمینان داد واشنگتن از دولت عراق به شدت حمایت خواهد کرد. پیش از این گزارشهایی مبنی بر درخواست دولت عراق از آمریکا برای اقدام نظامی علیه افراطگرایان داعش منتشر شده بود. اما واشنگتن اعلام کرد که تنها مشاوران نظامی خود را به منظور آموزش نیروهای عراقی و مشاورههای امنیتی به این کشور اعزام میکند.
درخواست کنارهگیری نوری المالکی
در این حال مسعود بارزانی احتمال مصالحه در کشور را مردود نمیداند، اما تاکید میکند مصالحه تنها زمانی امکانپذیر است که «بین سنیها و شیعیان درک متقابلی ایجاد شود و تضمینی برای مشارکت واقعی در قدرت وجود داشته باشد». وی اظهار داشت: «اما شرایط خیلی پیچیده است و کسی که مسئول این اتفاقات است باید کنارهگیری کند.» کریستین امانپور از آقای بارزانی پرسید که آیا منظور نوری المالکی است و وی در پاسخ گفت: «بله، البته. او فرماندهی ارتش را در دست دارد. او اساس ارتش را وفاداری به خودش قرار داده است، نه وفاداری به کل کشور. او قدرت و حکومت را به انحصار خودش درآورده است. او ارتش را هدایت کرده و این هم نتیجهاش هست.» پیش از این آمریکا از دولت نوری المالکی خواسته بود که به دولت خود جامعیت بیشتری ببخشد و گروههای بیشتری را وارد قدرت کند.
منابع: رادیو فردا، بی بی سی فارسی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر