3 میلیارد مترمکعب از ذخیره آب های کردستان کاهش یافته است/ وضعیت آب آشامیدنی سنندج قرمز است

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای کردستان: 
3 میلیارد مترمکعب از ذخیره آب های کردستان کاهش یافته است/ وضعیت آب آشامیدنی سنندج قرمز است 
زنگ خطر برای آب در استان کردستان،با کاهش سه میلیارد مترمکعبی رواناب ها و کاهش 52 درصدی بارندگی به صدا در آمده به گونه ای که استان کردستان در ردیف شهرهای کرمان و بندرعباس به خط قرمز رسیده است.

زنگ خطر برای آب در استان کردستان، با کاهش سه میلیارد مترمکعبی روا ناب‌ها و کاهش 52 درصدی بارندگی به صدا در آمده به گونه ای که استان کردستان در ردیف شهرهای کرمان و بندرعباس به خط قرمز رسیده است. "آرش آریانژاد" معاون بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان کردستان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار کردپرس وضعیت حال حاضر سدها و ذخایر آب در کردستان را تشریح کرده است.

کردپرس – بحران آب در کردستان امروزه بحث محافل شده به طوری که آب منطقه ای هم بارها در این مورد هشدار داده است، این وضعیت را بیشتر شرح می‌دهید؟

بحران آب در کردستان دو مقوله آب های سطحی و آب های زیرزمینی مطرح است. در بخش آب های زیرزمینی دشت های قروه و دهگلان و چاردولی که بر اساس قوانین دشت های ممنوعه محسوب می‌شوند. سنندج در کنار شهرهای کرمان و بندرعباس در وضعیت قرمز قرار دارد و در ماه های گرم سال تامین آب این شهرها به سختی صورت می‌پذیرد. 

کردپرس – این وضعیت قرمز بر چه اساسی عنوان می شود؟

از ظرفیت 5.2 میلیارد مترمکعبی روا ناب‌ها به 2.2 میلیارد مترمکعب رسیدیم که این در نوع خود فاجعه محسوب می شود. شرایط خشکسالی حادث شده موجب کاهش 52 درصدی بارش‌ها در حوزه بالادست سدها شده و روا ناب‌هایی که وارد رودخانه اصلی و سدها شود اتفاق نیفتاده است و به نسبت حجم نرمال بسیار حجم کمتری دارد.

کردپرس – علت آن را در چه چیزی می‌بینید؟

93 درصد از آب موجود در کشور و استان کردستان صرف کشاورزی می شود در صورتی که در کشورهای دیگر صرف بخش صنعت می شود به همین علت جهادکشاورزی نباید با سیاست های متقابل با این قضیه برخورد کند بلکه باید همسو با سیاست های آب و خاک در حفظ وضعیت موجود همکاری کند.

کردپرس – این بحران و خط قرمز بیشتر متوجه کدام بخش استان است؟

بحران آب های زیرزمینی دشت های قروه و دهگلان در کنار میزان بارندگی و توسعه اراضی کشاورزی رابطه عکس دارد و کشاورزی کردستان در بخش شرق استان بوده اما بارندگی‌ها عمدتاً در بخش غرب استان رخ می‌دهد که بجز آب شرب استان حفر هر گونه چاه برای صنعت و کشاورزی و خدمات ممنوع است.  

کردپرس – این وضعیت چه چالش‌ها و چه مخاطراتی را در پی دارد؟

در شرق استان با 2 چالش اصلی چالش مواجه هستیم نخست اضافه برداشت از آب چاه های کشاورزی و اضافه کشت مازاد بر پروانه های بهره برداری چاه‌هاست که اراضی خارج از پروانه چاه ها را آبیاری می‌کنند و دوم حفر چاه های غیرمجاز آب است. اگر کشاورزان با بحران آب همراه نشوند دچار پدیده های برگشت ناپذیری همچون فرونشست تدریجی زمین و ایجاد چاله های عمیق همچون دشت های همدان و فامنین خواهیم بود. 

کردپرس – برای حل معضل دشت های ممنوعه، مدیریت استان چه برنامه هایی دارد؟

به همین منظور کنتورهای هوشمند بر این چاه ها نصب شده و گشت های کنترل و بازرسی بر اراضی دشت های ممنوعه قروه و دهگلان فعال هستند و در طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی پروژه هایی همچون اکیپ و بازرسی، نصب کنتورهای هوشمند، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در اولویت آب منطقه ای کردستان است. 

کردپرس – چند سد به بهره برداری رسیده در کردستان داریم؟

9 سد بوکان، گاوشان، قشلاق، زریوار، بانه، سنگ سیاه، آزاد، سورال و گاوشان در کردستان به بهره برداری رسیده است.

کردپرس – آیا مدیریت این سدها در دست استان کردستان است؟

مدیریت سد بوکان در دست آذربایجان غربی و مدیریت سد گاوشان در دست استان کرمانشاه است.

کردپرس – میزان ذخیره آب این سدها و مصارف آن را اعلام می کنید؟

ذخیره سد بوکان 808 میلیون مترمکعب، سد زریوار 54 میلیون مترمکعب، سد بانه 3.7 میلیون مترمکعب، سد سنگ سیاه 33 میلیون مترمکعب، گاوشان 555 میلیون مترمکعب، آزاد 300 میلیون مترمکعب، سد سورال 11 میلیون مترمکعب و سد گاران 92 میلیون مترمکعب است. سد بانه برای آب شرب شهر بانه استفاده دارد، سد قشلاق برای تا مین آب شرب شهر سنندج و بخش کشاورزی پایاب اطراف مخزن، سد زریوار قبلاً بخش کشاورزی را تا مین می‌کرد اما اکنون از نظر زیست محیطی فقط برای حفظ اکوسیستم است، سد سنگ سیاه برای مصرف کشاورزی و بخشی از سد گاوشان آب شرب شهر کامیاران و زراعت اراضی بیلوار و کشاورزی باغات پایین دست آن را تا مین می‌کند. بخشی از سد قوچم و سورال برای تا مین آب قروه و دهگلان به کار می‌رود. سد گاران برای تا مین آب کشاورزی مریوان و بخشی از آب سد بوکان برای تامین آب شهر سقز و کشاورزی این شهر استفاده می شود. همچنین این سدهای آزاد و ژاوه به بهره برداری نرسیده و مدیریت آن در دست استان نیست ما بناست که 40 میلیون مترمکعب از آب سد آزاد برای تا مین آب شرب سنندج به سد قشلاق انتقال یابد. 

کردپرس – در صورت به بهره برداری رسیدن سد داریان مدیریت و استفاده از آب این سد دست چه استانی خواهد بود؟

مدیریت سد داریان هم در دست استان نیست و ما هیچ اطلاعاتی در مورد این سد نداریم و با اعتراضات استان قرار شد بخشی از آب این سد به کردستان اختصاص یابد. 

کردپرس – سد قشلاق در چه وضعیتی است و آیا آب ذخیره این سد قادر به تا مین آب شرب و کشاورزی شهر سنندج است؟

در حال حاضر 114 مترمکعب آب در سد قشلاق وجود دارد که 108 میلیون مترمکعب آن حجم مرده آب بوده و تنها شش میلیون مترمکعب آن برای استحصال قابل استفاده است. باتوجه به اینکه مصرف ماهانه آب سنندج شهر میلیون مترمکعب بوده نهایتاً تا اواسط خردادماه آب شرب سنندج از آن تا مین می شود.

کردپرس – مدیریت استان چه برنامه ای برای تا مین آب شهر سنندج و اراضی و باغات آن دارد؟

برای جبران این وضعیت دو پروژه پمپاژ آب برای استحصال آب مرده سد با همکاری آبفای کردستان داریم، هر چند این پروژه ها هم کفاف آب شرب و اراضی کشاورزی پایاب سد را نمی دهد. بر همین اساس در پروژه میان مدت انتقال 40 میلیون مترمکعب آب سد آزاد به سد قشلاق در دست پیگیری است. تامین آب شرب شهروندان سنندجی از مهم‌ترین وظائف ماست و بر این اساس با پمپ های آب غیرمجاز در حاشیه سد قشلاق برخورد قضایی خواهیم کرد.

اگر کشاورزان با ما همراه نباشند و مطالباتشان را مانند سال گذشته از ما بخواهند ما دچار قطعی آب خواهیم شد و این مسئله را کسی از ما قبول نخواهد کرد.

گفتگو: مژگان وفایی