وقتی جنبش اعتراضی سوریه در سال ۲۰۱۱ شروع شد، این جوانان کرد بودند که به خیابان‌های عامودا در شمال این کشور آمدند و فریاد آزادی و دموکراسی سر دادند.
چیزی نگذشت که بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، اعلام کرد که بعضی از حقوق درخواستی کردها را خواهد پذیرفت و به آنها اجازه داد که خود را به عنوان شهروند ثبت کنند و کارت شناسایی بگیرند، حقی که از سال ۱۹۶۲ از آنها سلب شده بود.
اما کردها امتیازات پیشنهادی دولت را رد کردند و گفتند که ترجیح می‌دهند منتظر بمانند تا همراه با باقی سوری‌ها به آزادی و دموکراسی برسند.
حالا پنج سال گذشته و صحنه کاملا عوض شده. ادامه جنگ در سوریه به گروه‌های کرد فرصت داده تا به قدرت خود بیافزایند.
حزب اتحاد دموکراتیک (پ‌ی‌د) در نوامبر ۲۰۱۳ در نواحی کردنشین سوریه اعلام خودمختاری کرد.
گروه‌های دیگر کرد شورای ملی کردستان را تاسیس کردند که عضو ائتلاف ملی سوریه، بزرگترین گروه مخالف اسد، است.
حزب پ‌ی‌د رابطه نزدیکی با حزب کارگران کردستان (پکک) دارد که فعالیت‌هایش در ترکیه ممنوع اعلام شده و از طرف خیلی از دولت‌های غربی به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود.
فاروق حاجی مصطفی، خبرنگار کرد سوری و موسس "مرکز برچاو برای رسانه‌ها و آزادی" در غازی عینتاب در جنوب ترکیه، می‌گوید "پ‌ی‌د محبوبیت زیادی در منطقه داشت چون نگرانی‌های مردم کرد را مطرح می‌کرد. آنها واقع‌بینند و تشکیلات خوبی دارند، بر خلاف احزاب دیگر کرد که موفق عمل نکردند."
"بعضی از گروه‌های اسلام‌گرا مثل جبهه نصرت به کردها حمله کردند و این حس در کردها ایجاد شد که جزئی از انقلاب سوریه نیستند. آنها به این نتیجه رسیدند که باید فرصت را مغتنم بشمارند و از منافع کردها حفاظت کنند. پ‌ی‌د با موفقیت عمل کرد و از آن‌جایی که تنها نیروی قابل اتکا در جنگ با داعش بود پشتیبانی پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی را هم جلب کرد."
'اخراجی‌ها'
اما آقای حاجی مصطفی می‌گوید که پ‌ی‌د یک حزب تمامیت‌خواه است، پذیرای مخالفت نیست و با برخی از اعضای جامعه با خشونت برخورد کرده است.
پ‌ی‌د با گذشت زمان و به همراه بعضی از قبایل عرب "نیروهای دموکراتیک سوریه" را ایجاد کرد. این مجموعه حالا به یکی از قدرت‌های اصلی در جنگ با داعش در داخل سوریه تبدیل شده و از پشتیبانی نیروهای غربی برخوردار است.
اما ادعاهایی وجود دارد که این گروه برخورد خوبی با مخالفان کرد و غیرنظامیان ساکن در مناطق عملیاتی خود نداشته و از این بابت انتقادهایی به آن وارد شده است.
بعضی‌ها از این هم جلوتر رفته‌اند و این گروه را به همکاری با حکومت بشار اسد متهم کرده‌اند.
شیرو آلو یکی از فعالان مخالف حکومت است که در شهر عفرین در استان حلب در شمال سوریه زندگی می‌کرد. او از کردهای مخالف حکومت بود اما، به گفته خودش، مجبور شد شهرش را به خاطر تهدیدهای ی‌پ‌د ترک کند.
او می‌گوید: "آنها ما را در جریان اعتراض‌ها تهدید می‌کردند، دستگیر می‌کردند و حتی می‌زدند. هر کسی که با آنها مخالفت کند به زندان فرستاده می‌شود. بعضی‌ها دو یا سه سال زندانی شده‌اند."
بعضی از فعالان عرب هم با این نظر موافقند و می‌گویند شاهد بدرفتاری‌های مشابهی در شهر عمدتا عرب‌نشین تل ابیض در حومه رقه بوده‌اند. این شهر سال گذشته به دست ی‌پ‌گ، شاخه نظامی ی‌پ‌د، از داعش پس گرفته شد.
احمد حاج صالح، که از سال ۲۰۱۵ مشغول مستند کردن فعالیت‌های پ‌ی‌د بوده، می‌گوید: "وقتی نیروهای این حزب در سال ۲۰۱۵ وارد تل ابیض شدند، همه عرب‌ها را از خانه‌هایشان بیرون کردند. آنها دست به غارت و شکنجه زدند و مردم را زندانی کردند. آنها در همان جایی که گورهای دسته‌جمعی داعش بود مردم را زنده در سوراخی دفن کردند."
او می‌گوید: "بیشتر عرب‌هایی که بیرون شده بودند دیگر اجازه بازگشت به بعضی از نقاط تل ابیض را پیدا نکردند و حالا خانواده سربازان کرد در خانه‌هایشان زندگی می‌کنند. آن‌هایی که توانسته‌اند برگردند باید اول یک ضامن کرد پیدا می‌کردند تا بتوانند به شهرهایشان برگردند."
اما دکتر ژوان مصطفی، سخنگوی پ‌ی‌د، به بی‌بی‌سی گفت که هیچ مورد بدرفتاری از طرف نیروهای کرد صورت نگرفته است.
به گفته او "هیچ گونه تخلفی در تل ابیض اتفاق نیافتاده. همه خانواده‌هایی که آن‌جا را ترک کرده بودند حالا بازگشته‌اند. نیروهای دموکراتیک سوریه تنها در صورتی وارد شهر یا منطقه‌ای می‌شوند که ساکنان از آنها بخواهند برای آزاد کردنشان از دست جنایت‌های داعش به آن‌جا بروند."
پ‌ی‌د/ی‌پ‌گ قبلا اذعان کرده‌اند که جابه‌جایی‌های اجباری، به گفته آنها، در چند "مورد محدود" رخ داده است.
درگیری‌ها حالا به شهر منبج در نزدیکی مرکز قدرت داعش در رقه کشیده شده که عمدتا عرب‌نشین است، ولی فعلا خبری از این قبیل بدرفتاری‌های ادعایی نیست.
این عملیات دارد با شرکت نیروهای دموکراتیک سوریه و شورای نظامی منبج، متحد آنها، و با حمایت ایالات متحده اجرا می‌شود.
شروان درویش، سخنگوی شورای نظامی منبج، می‌گوید آنها دارند تمام تلاش خود را می‌کنند تا در جریان بیرون راندن داعش از شهر آسیبی به غیرنظامیان نرسد.
او می‌گوید "به ما ربطی ندارد که چه کسی منبج را اداره خواهد کرد – یا چطور اداره خواهد شد. این تصمیم به عهده شورای غیرنظامی این شهر است. ما به این‌جا آمده‌ایم تا از غیرنظامی‌ها حفاظت کنیم و شهر را آزاد کنیم. تصمیمات مربوط به اداره آن بعد از آزادسازی به عهده خودشان است."
'تهدید مشترک'
پ‌ی‌د در محاسباتش منافع درازمدت خود را در نظر گرفته. این گروه بر بیشتر مناطق کردنشین سوریه مسلط شده و حالا به چشم یک منطقه فدرال به آنها نگاه می‌کند.
این حزب خود را به عنوان شریکی برای جامعه جهانی در جنگ علیه تروریسم معرفی می‌کند و همین اواخر اعلام کرد که برای حکومت بر روژاوا – کردستان سوریه – و همچنین، با همکاری بعضی از قبایل عرب، برای دیگر مناطق شمالی سوریه، قانون اساسی تهیه کرده است.ایالات متحده – که در جنگ علیه داعش با ی‌پ‌د متحد است – و همچنین روسیه از این گسترش ارضی و افزایش قدرت حمایت کرده‌اند.
اما دمشق و دولت ترکیه، که دشمن آقای اسد است، از این وقایع نگران شده‌اند.
اخیرا گزارش‌هایی به گوش می‌رسد که مذاکراتی بین دولت‌های دمشق و آنکارا به میانجی‌گری الجزایر بر سر تهدید مشترکی که از طرف کردها احساس صورت گرفته است.
هرچند که بعضی‌ها عقیده دارند که دولت سوریه در ابتدای درگیری‌ها نقش پ‌ی‌د را در شمال تسهیل می‌کرد، افزایش قدرت این گروه حالا باعث شده دولت دمشق ملاحظات دیگری را پیش بکشد.
از طرف دیگر ترکیه هم علاقه‌ای به ایجاد یک کشور کرد در همسایگی خود ندارد و گفته می‌شود پ‌ی‌د با پکک ارتباط دارد، گروهی که از طرف ترکیه به دست داشتن در خیلی از حمله‌ها در داخل خاک این کشور متهم می‌شود.
نیاز به اجماع
با این‌که کردها در جنگ با داعش به نیرویی قابل اعتماد در شمال کشور تبدیل شده‌اند، ولی نگرانی‌هایی نسبت به هدف نهایی آنها برای جدا شدن از باقی سوریه وجود دارد.
اسماعیل شریف، خبرنگار کرد، اهل عامودا است. او دوست دارد سوریه متحد بماند و به کشوری دموکراتیک تبدیل شود، ولی از ترس اقدامات تلافی‌جویانه پ‌ی‌د این شهر را ترک کرده است.
او همچنان بر این عقیده است که تشکیل یک دولت کرد و تجزیه سوریه کار سختی برای این حزب خواهد بود.
او می‌گوید: "متاسفانه مساله حالا به یک جنگ نیابتی تبدیل شده و چندین دیکتاتور در سوریه داریم. فکر نمی‌کنم سوریه تجزیه شود. پ‌ی‌د قادر نخواهد بود بر نواحی بین عفرین و کوبانی که پر از روستاهای عرب‌نشین است حکومت کند. آنها برای حکومت بر این نواحی به موافقت همه سوری‌ها نیاز دارند و این تنها در کشوری آزاد و دمکراتیک که حقوق کامل و برابر همه شهروندان را به رسمیت می‌شناسد ممکن خواهد بود."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر