ایران، ترکیه و عراق تا بحال در اعمال تحریمها علیه کوردستان موفق نبودەاند

 علی رغم تهدیداتی که ایران و ترکیه بعد از برگزاری موفقیت‌آمیز همه‌پرسی علیه اقلیم کوردستان در پیش گرفتەاند، تا کنون نتوانسته‌اند در اعمال تحریم و مجازات اقلیم کوردستان موفقیت چشم‌گیری حاصل نمایند و با قطع احتمالی روابط اقتصادی خود با اقلیم کوردستان هر سال میلیاردها دلار ضررخواهند کرد با استناد به گزارشهای که هفتەنامە (باس) از گذرگاههای مرزی دریافت نموده است، بعد از برگزاری همه‌پرسی، ایران فعالیتهای اقتصادی و صادراتی خود را به اقلیم کوردستان افزایش داده است و در پشت پرده نیز از دولت ترکیه می‌خواهد مرزهایش را با اقلیم مسدود نماید و از صدور و فروش نفت کوردستان جلوگیر کند.

پس از برگزاری همه‌پرسی استقلال کوردستان حکومت عراق برای مجازات اقلیم کوردستان تصمیماتی مبنی بر مسدود کردن گذرگاههای مرزی، توقف صدور نفت، اداره گمرگها و اتخاذ نمودند، حتی توقف انجام حواله‌های بانکی را نیز خواستار شدند. از بین همه این تصمیمات تنها بغداد توانست پرواز هواپیماها را در فرودگاه بین‌المللی هولیر و سلیمانیه متوقف کند و علت اینکه توانست این تصمیم را عملی کند این بود که اقلیم کوردستان دولت نیست و مجبورا از کد آسمانی عراق برای پروازها استفاد می‌کند.

علاوه بر این ایران و ترکیه نیز همواره به تهدیدات خود علیه اقلیم کوردستان در زمینه اعمال تحریمهای اقتصادی و سیاسی و برخی اوقات هم حمله نظامی به کوردستان ادامه می‌دهند، شورای امنیت ملی دو کشور ایران و عراق بلافاصله بعد از همه‌پرسی استقلال کوردستان تشکیل جلسه دادند و در این مورد چندین تصمیم اتخاذ نمودند من جمله مسدود کردن گذرگاهها مرزی و حمایت از اعمال تحریمهای عراق علیه اقلیم کوردستان، اما علی‌رغم تمامی این موارد تا کنون موفق نشدەاند هیچکدام از تصمیمات اتخاذ شده را برای محاصره سیاسی و اقتصادی کوردستان را عملی نمایدن، از سوی دیگر ایران از فرصت پیش آمده استفاده می‌کند تا روابط ترکیه با اقلیم را بهم بزند.

ترکیه اعلام نموده است که آنها بنا به درخواست حکومت عراق، صدور نفت اقلیم را تحت حاکمیت بغداد قرار خواهند داد، اما بلافاصله بسیاری از کشورها به این اظهارات ترکیه واکنش نشان دادند، بە ویژە ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیە در نشست انرژی در آن کشور اعلام کرد که تهدید اقلیم کوردستان و جلوگیری از صدور نفت کوردستان بە بازارهای جهانی نفت تاثیر خواهد گذاشت و این در مصلحت هیچکدام از طرفین نخواهد بود.

دکتر آمانج رحیم، دبیر هیئت وزیران اقلیم کوردستن در نشست روز 30.09.2017 در پارلمان کوردستان اعلام داشت که که بنا به توافقات صورت گرفتە، صدور نفت کوردستان از طریق خطوط انتقال نفت از ترکیه به مسائل سیاسی ربط داده نخواهد شد.

همزمان کشورهای همجوار علاوه بر قطع صدور نفت کوردستان برنامەریزی کرده بودند که گذرگاههای مرزی را مسدود نمایند، اما وجود این گذرگاهها منفعتهای اقصادی زیادی را برای این کشورها دارد، لذا این کشورها بە آسانی از این منافع دست بر نخواهند داشت و در این مورد هم نتوانستەاند موفق شوند، یکی دیگر از گزینەها که کشورهای همجوار با کمک حکومت عراق خواستند عملی سازند این بود که در آنسوی مرزها یعنی در خاک کشورهای همچون ترکیه و ایران اداره امور گمرکی را به حکومت مرکزی بسپارند، اما حکومت اقلیم با رد این موضوع هشدار داد که در صورت اجرایی شدن این موضع اقلیم مرزهای خود را خواهد بست.

حکومت عراق برای اعمال تحریمها و مجازات اقلیم کوردستان از ترکیه و ایران درخواست نشست نمودند، اما نشستها و دیدارهایی که تاکنون برگزار شدە، هیچگونه نتیجەای نداشتەاند.

بنا به اطلاعات (باس‌) ترکیه در این دیدارها به عراق پیشنهاد کرده است که گذرگاههای مرزی جدیدی را بجای گذرگاه ابراهیم خلیل در 15 کیلومتری این گذرگاه احداث نمایند، البته این منطقه نیز تحت حاکمیت نیروهای پیشمرگه قرار دارد و این پیشنهاد نیز مانند سایر برنام‌ها تاکنون نتیجەای را به دنبال نداشته است.

در یکی دیگر از مجازاتها خواستند علیه کوردستان بکار گیرند قطع خطوط اینترنت بود در این مورد نیز نتیجەای حاصل نشد.

مولود باوه‌ موراد، وزیر ارتباطات اقلیم کوردستان در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که خطوط اینترنتی از کوردستان به سوی دیگر مناطق عراق می‌گذرد به عبارت دیگر هرگونه مجازاتی علیه اقلیم کوردستان در این مورد تاثیرات مستقیمی بر وضعیت خود عراق نیز خواهد داشت چون قطع خطوط اینترنت کوردستان یعنی قطع اینترنت عراق.

یکی دیگر از موضوعاتی که در نشست سه جانبه ایران، ترکیه و عراق صورت گرفته است، دو کشور ایران و ترکیه از عراق درخواست کردند تا تمامی بودجه‌ای را که حکومت اقلیم دریافت می‌کند را قطع نمایند، مسئولین حکومت عراق نیز ابراز نمودند حکومت اقلیم کوردستان از طریق فروش نفت اقتصاد خود تامین می‌کند چون ما از سال 2014 تمامی بودجه‌ای را که حکومت اقلیم کوردستان از بغداد دریافت می‌کرد قطع کردیم.

حکومت مرکزی عراق برای اعمال مجازاتها علیه اقلیم کوردستان درصدد هستند تمامی مسئولین و نمایندگان کورد را از بغداد اخراج نمایند و این موضوع با واکنش شدید از سوی برخیها مواجه شده است.

یکی از منابع مطلع و نزدیک به نوری مالکی به (باس) اعلام نمود که نوری مالکی رئیس حزب دعوه از تمامی تلاشهایی که تاکنون در جهت مجازات کوردستان صورت گرفته ناامید شده و قصد دارد تا از طریق گروه عصائب اهل حق وابسته به حشد شعبی به کرکوک حمله کند و چاههای نفتی این شهر را مورد هدف قرار دهند و در این شهر ناامنی ایجاد نمایند تا از این طریق بر اقتصاد کوردستان تاثیر بگذارند.

همزمان از حیدر عبادی درخواست نمودند که سهمیه دارو و درمان کوردستان را ارسال ننمایند، بنا به گزارشها این داروها در بیمارستانهای دولتی به آواره‌ها و بیشتر کسانی که از شهرهای عراق به کوردستان پناه آوردند داده میشود و به گفته کارمندان مراکز درمانی و داروخانه‌ها از هر ده بیمار هفت نفر آنها جزو آواره‌های مناطق مرکز و جنوب عراق هستند.

دکتر خالص قادر، سخنگوی وزارت بهداشت حکومت اقلیم کوردستان به (باس) اعلام نمود در صورتیکه سهمیه دارو و درمان کوردستان قطع شود، شهروندان آواره عراقی بیشترین ضرر خواهند کرد و در ادامە افزود در حال حاضر خود حکومت اقلیم کوردستان بیشتر داروهای این مراکز درمانی را تهیه می‌کند و مقداد کمی از این داروها از بغداد برای ما ارسال می‌شود و ما در این مورد با سازمانهای ذیربط و نهادهای دولتی و احتمالاتی که وجود دارد در گفتگو هستیم.

بنا به گزارشها ایران با ترغیب و تشویق عراق و ترکیه خواستار اعمال تحریمهای بیشتر علیه اقلیم کوردستان است، علی‌رغم این موضوع با توجه به گزارشهای دریافتی از گذرگاههای مرزی بعد از همه‌پرسی استقلال کوردستان ایران بیشترین صادرات و فعالیت اقتصادی را با اقلیم داشته است و کارشناسان بر این باورند که ایران با این اقدام خود درصدد دور ساختن ترکیه از اقلیم کوردستان است با کمرنگ شدن روابط ترکیه و اقلیم، از یک سو ایران از نظر اقتصادی از این وضعیت سودمند خواهد شد از سوی دیگر به اقتصاد ترکیه لطمه وارد خواهد شد و عواقب سیاسی نیز برای ترکیه بدنبال خواهد داشت، چرا که با رکود اقتصادی و افزایش بیکاری در بین جوانان کورد در شمال کوردستان، فعالیتهای سیاسی و نظامی پ ک ک افزایش خواهد یافت و بیشترین ضرر را ترکیه متحمل خواهد شد.

بنا به گزارشها ایران هر سال بیش از پنج میلیارد دلار و ترکیه بیش از ده میلیارد دلار به اقلیم کوردستان کالا صادر می‌کنند.

ترکیه هزار و 800 کارگاه و هزار و 351 شرکت در اقلیم دارد و ایران نیز بیش از 500 شرکت و صدها قرارداد بازرگانی با اقلیم کوردستان امضا نمودەاند.

کالاهایی که از طریق مرز ابراهیم خلیل به اقلیم کوردستان وارد می‌شود، 25 درصد برای مصارف داخلی کوردستان و 75 درصد دیگر برای دیگر مناطق عراق فرستاده می‌شود ترکیه نیز هیچگونه گذرگاه و مرز زمینی به عراق ندارد، در صورت بسته شدن گذرگاه عراق بیشتر از اقلیم کوردستان متضرر خواهد شد.

یکی از مهمترین موضوعاتی که بیشترین تاثیر را بر ترکیه خواهد گذاشت، قرارداد پنجاه سالەای که با ترکیه در زمینه انرژی و انتقال نفت صورت گرفته است می‌باشد، علاوه بر این در زمینه خطوط گاز طبیعی نیز توافقنامه‌ای صورت گرفته برای 26 سال می‌باشد و پیشبینی می‌شود که با اتمام خطوط انتقال گاز تا سال 2018 اقلیم کوردستان هر سال می‌تواند 10 میلیارد متر مکعب گاز صادر کند.

پیشبینی می‌شود که تا سال 2022 هر سال 20 میلیارد متر مکعب گاز از اقلیم به ترکیه انتقال داده شود.

با استناد به اطلاعات دریافتی از وزارت بازرگانی، ایران سومین رتبه را در صدور کالا به اقلیم دارد و این صادرات و فعالیتهای اقتصادی از طریق سه گذرگاه مرزی رسمی و چهار گذرگاه غیر رسمی صورت می‌گیرند.

از سوی دیگر هر سال بین ایران و اقلیم کوردستان بیش از دو میلیون گردشگر رفت و آمد می‌کنند البته آمار این رفت و آمد با ترکیه بسیار بیشتر است.

با استناد به گزارشهای اقتصادی در صورت بسته شدن گذرگاهها، ایران و ترکیه بیش از بیست میلیارد دلار متضرر خواهند شد، به عبارتی دیگر هر ماه یک میلیارد و 666 میلیون دلار ضرا خواهند نمود.

بنا به گزارشهای خبری اتاق بازرگانی ایران نیز از شورای امنیت ملی ایران درخواست نموده است در مسدود کردن مرزهای عجله نکنند، زیرا در صورت بسته شدن مرزهای ایران متحمل ضررهای زیادی خواهد شد.

حمید حسینی مسئول اتاق بازرگانی ایران و عراق اعلام کرده است که حجم صادرات کالا به کوردستان بیش از 600 میلیون دولار می‌باشد، البته بغیر از محصولات نفتی.

وی همچنین به فعالیت بیش از 500 شرکت ایرانی که در زمینه‌های مختلف اقتصادی در کوردستان فعالیت دارند، اشاره نموده است.

از سوی دیگر نیهاد زیبکچی وزیر بازرگانی ترکیه نیز برای رسانه‌های ترکیه اعلام نموده است که هر سال ترکیه بالغ بر 10 میلیارد دلار با اقلیم کوردستان فعالیت اقتصادی انجام می‌دهد.

وی در ادامه سخنان خود تاکید کرده است که آنها نمی‌خواهند همان اشتباهی که با روسیه کردند را با اقلیم کوردستان نیز دوباره انجام دهند.

مخالفت کشورهایی همچون ترکیه و ایران با اقلیم کوردستان بر ارزش پولی این کشورها نیز تاثیر گذاشته است به نوعی که ارزش تومان 14.2 درصد و لیرە ترکیه نیز 4.3 درصد کاهش یافته است.

دلزار اسماعیل مدیر کل ثبت شرکتها در اقلیم کوردستان طی سخنانی به (باس) اعلام کرد که 44 درصد شرکتهای ثبت شده خارجی ترکیه و 11 درصد شرکتهای ثبت شده ایرانی هستند و در کل 55 درصد از شرکتهای خارجی از آن کشورهای همچون ترکیه و ایران هستند.

وی در ادامه آشکار ساخت که شرکتهای ایرانی و ترکیه نقش مهمی در اقتصاد و تولیدات کوردستان را دارند و از این فعالیتها نفع قابل توجهی می‌برند.

اقلیم کوردستان با بیش از 15 کشور فعالیت اقتصادی دارد و از این 15 کشور ترکیه 37.280 درصد، چین 15.372 درصد ایران 12.503 درصد و کره شمالی 6.844 درصد فعالیتهای اقتصادی را تشکیل می‌دهند.

دکتر محمد عوزیری کارشناس مسائل اقتصادی طی سخنانی به (باس) اعلام کرد ایران و ترکیه با مسدود کردن گذرگاهها بیشترین ضرر را متحمل خواهند شد و بازارهای اقلیم کوردستان را نیز از دست خواهند داد و ضرری معادل 30 میلیارد دلار بازاری که شاید دوباره به آسانی نتوانند در آن جای بگیرند.

وی در ادامه گفت فروشندە و بازرگانان ایرانی و ترکیه‌ای خریداران خود را از دست خواهند داد.

بنا به گزارشها سرمایه‌گذاران ترکیه میلیونها دلار در زمینه های ساختمان‌سازی، کشاورزی و تولیدی در اقلیم کوردستان سرمایه‌گذاری کردەاند.

باقی محمد هادی، عضو شورای اداری اتحادیه اتاق بازرگانی اقلیم کوردستان طی سخنانی به (باس) اعلام کرد اگر ایران و ترکیه گذرگاههای مرزی را مسدود نمایند، این کشورها بیشترین ضرر خواهند دید، چون ما با اتاق بازرگانی ماردین دیاربکر و چندین منطقه دیگر در ارتباط هستیم و اکثر کارگاه و تولیدیها کالاها و یا تولیدات مخصوص کوردستان را تولید می‌کنند و به اقلیم صادر می‌کنند و از این جهت با مسدود شدن مرزها مشکلات اقتصادی بیشتر خواهد شد و تعداد بیکاران نیز افزایش خواهد یافت و برای حکومت ترکیە مشکلاتی را بدنبال خواهد داشت.

وی در ادامه گفت بنا به اطلاعات ما بازرگانان ایرانی بخصوص کرمانشاه و سنندج و ارومیه و تهران با کاربدستان ایران در حال گفتگو هستند تا مرزها بسته نشوند و وی ادامه داد که ما با مسئولین ترکیه صحبت کردەایم و انها به ما گفتند مطمئنا مرزها بسته نخواهند شد و اظهار نظراتی که می‌شود، تنها برای اقناع افکار عمومی می‌باشد.

کاروان رحیم، یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی می‌گوید علی‌رغم فشارهای ایران بر اقلیم کوردستان، این کشور مرزهایش را با اقلیم نخواهد بست، چرا که حجم مبادلات اقتصادی ایران با اقلیم کوردستان 8 درصد کل مبادلات ایران با کشورهای جهان را دارد.

نوزاد ادهم مدیر کل بازرگانی حکومت اقلیم کوردستان طی سخنانی به (باس) گفت حجم تبادلات اقتصادی اقلیم با کشورهای همچون ایران و ترکیه در ماههای اخیر به شکل قابل توجهی افزایش یافته است، به نوعی که در سه ماه اخیر بیست درصد افزایش یافته است.

گزارش: هیمن صالح و شوان برزنجی