درحالیکه دولت ایران امروز اعلام کرد مذاکره غیرمستقیم با آمریکا در دستور کار قرار گرفته و مسعود پزشکیان هم گفت پاسخ آیت‌الله خامنه‌ای به دست دولت آمریکا رسیده، رئیس‌جمهور آمریکا در یک گفت‌وگوی تلفنی با شبکه‌ان‌بی‌سی گفت اگر ایران با آمریکا یک توافق هستهای جدید نرسد «بمباران» خواهد شد و این احتمال هم وجود دارد که «مثل چهار سال پیش تعرفه‌های ثانویه» در نظر بگیرد.
آقای ترامپ گفت: «اگر آنها با ما به یک توافق نرسند، بمباران می‌شوند. طوری بمباران می‌شوند که تا به حال شبیهش را ندیده باشند.»
رئیس‌جمهور آمریکا در این مصاحبه که امروز (یکشنبه ۳۰ مارس،۱۰ فروردین) از این شبکه خبری پخش شده، گفت ایران و آمریکا «در حال گفتگو» هستند اما اشاره‌ای به جزئیات نکرد.
ساعتی پیش از انتشار این گفت‌وگو، مسعود پزشکیان گفته بود آیت‌الله خامنه‌ای خود به نامه دونالد ترامپ پاسخ داده است و در این نامه مذاکره مستقیم رد شده است. رئیس‌جمهور ایران گفت آقای خامنه‌ای اجازه داده که «مذاکره غیرمستقیم» همچنان ادامه داشته باشد.
دونالد ترامپ در اواخر اسفند ماه سال گذشته (۱۴۰۳) گفت در نامه‌ای برای رهبر ایران او را به مذاکره دعوت کرده است. این نامه از طریق میانجی اماراتی به ایران فرستاده شد.
آقای پزشکیان در جلسه امروز با کابینه گفت در نامه رهبر جمهوری اسلامی که عباس عراقچی از طریق عمان به «رابط آمریکایی» تحویل داد «مذاکره مستقیم رد شده» اما مذاکره غیرمستقیم همیشه بوده و «رهبری تاکید کردند که مذاکره غیرمستقیم همچنان می‌تواند ادامه داشته باشد.»
به گفته مسعود پزشکیان ایران از مذاکره «پرهیز نمی‌کند اما مشکل بدعهدی‌هاست» و «آنها باید ثابت کنند که میتوانند اعتماد ایجاد کنند.»
آیت‌الله علی خامنه‌ای در خرداد ۱۳۹۸ در پاسخ به شینزو آبه، نخست‌وزیر وقت ژاپن که به تهران سفر کرده و حامل پیامی از دونالد ترامپ بود، گفته بود: «ما در حسن نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم اما در خصوص آنچه از رئیس‌جمهور امریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد.»
ساعتی پیش هم فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت ایران در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت «مسیر مذاکرات غیرمستقیم» با آمریکا «در دستور کار» قرار گرفته است و «روند دیپلماسی» ادامه دارد.
در همین حال، وزارت خارجه ایران هم در بیانیه‌ای درباره محرمانه ماندن و حاشیه‌های تبادل نامه میان ایران و آمریکا توضیح داده است.
پس از بالا گرفتن گمانه‌زنی‌ها درباره محتوای نامه‌‌هایی که به تهران و واشنگتن ارسال شده است، وزارت خارجه ایران هم در بیانیه‌ای نوشت محرمانه ماندن مکاتبات ایران و آمریکا «مادامی‌که منافع کشور اقتضا کند ادامه خواهد داشت.»
در این بیانیه آمده است: «اصرار بر علنی کردن مکاتبات و تعاملات جاری بین کشورها، با استفاده از تعابیر عوام‌فریبانه‌ای چون "نامحرم‌دانستن مردم"، در خوش‌بینانه‌ترین حالت چیزی جز حاشیه‌سازی غیرضروری و التهاب‌زایی روانی در جامعه نیست.»
وزارت خارجه ایران «حفظ محرمانگی مذاکرات و مکاتبات بین‌المللی و عدم انتشار جزئیات روندهای دیپلماتیک» را «یک رفتار حرفه‌ای و در راستای مصالح ملی» دانست.
ایران در حالی اعلام کرد که مذاکره با آمریکا را در دستور کار قرار می‌دهد که دو روز پیش دونالد ترامپ تهدید کرد در صورت عدم توافق هستهای، «اتفاقات بسیار بسیار بدی» برای ایران خواهد افتاد.
در همین حال، کاظم غریب آبادی معاون حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه در این ارتباط در حساب کاربری خود در ایکس نوشت: «در اجرای تفاهم چهارمین دور مذاکرات مقامات دیپلماتیک ایران و سه کشور اروپایی، گفتگوهای تخصصی و فنی چهار کشور درخصوص موضوع هسته ای و رفع تحریم ها در روز پنج‌شنبه در سطح کارشناسی در ژنو برگزار شد.»
نامه‌نگاری تهران و واشنگتن: بیم، امید، گمانه‌زنی
شبنم شعبانی، بی‌بی‌سی
هنری کیسینجر، وزیر خارجه پیشین آمریکا زمانی گفته بود «برای اطمینان کامل از مسئله‌ای، یا باید همه چیز را درباره‌اش دانست، یا هیچ چیز را.»
این شاید مصداق سیاسی امروزش، تفسیرهای پرشمار از نامه‌نگاری بین ایران و آمریکا باشد که هیچ کدام از دو طرف جزئیات آن را خبری نکرده‌اند.
دونالد ترامپ اما گفته به دنبال مذاکره و توافق است که اگر محقق نشود، گزینه‌هایی با پیامدهای سخت‌تر را هم در نظر می‌گیرد.
ایران هم بر دو نکته تاکید کرده: با شرایط فعلی مذاکره غیرمستقیم می‌کنیم و اگر تهدیدی متوجه ما باشد، واکنش نشان می‌دهیم.
اما امروز از واکنش‌های رسمی دو طرف کمابیش روشن شده است که پاسخ تهران پس از رسیدن به واشنگتن، میز بازی را بر هم نزده است. ایران امروز رسما اعلام کرد مذاکره غیرمستقیم در دستور کار است.
دیروز سناتور جمهوری‌خواه، لیندزی گراهام هم همزمان با اظهار نگرانی از غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران، ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ مسئله را از راه «دیپلماسی» حل کند.
حتی با وجود تهدید تازه آقای ترامپ به بمباران در صورت عدم توافق هستهای جدید، او به جریان داشتن «گفت‌وگو» میان دو کشور هم اشاره کرده است. به نظر می‌رسد حالا هر دو طرف احتمالا می‌خواهند به همان مذاکرات غیرمستقیم برای توافق هستهای و نه حل همه اختلاف‌ها شانسی بدهند.
مذاکرات با سه کشور اروپایی هم در ژنو ادامه دارد و دولت ایران گفته است در مذاکرات فنی و کارشناسی پیشرفت‌هایی در بعضی مسائل حاصل شده اما تا تفاهم سیاسی هنوز فاصله است. از جزئیات این مذاکرات هم اطلاعی در دست نیست و حتی دیپلمات‌‌‌های بعضی کشورهای اروپایی (جز بریتانیا، فرانسه و آلمان) به بی‌بی‌سی گفته‌اند آنها هم در جریان ریز مسائل قرار نگرفته‌اند.
در این شرایط گمانه‌زنی، تفسیر، تاویل و ادعاهایی با منابع نامعلوم، گاه پر از بیم و گاه پر از امید جای حقایق را پر کرده است.
به نظر می‌رسد در شرایط کنونی طرف‌های درگیر، به‌ویژه تهران، ترجیح می‌دهند بر اصل مذاکره تمرکز کنند تا به پاسخ‌گویی به رسانه‌ها و افکار عمومی.
درباره محتوای نامه‌ها چه می‌دانیم؟
پیشتر عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در روز قدس درباره محتوای این نامه گفته بود: «این نامه ابعاد مختلفی دارد و بخش‌هایی از این نامه تهدید دارد و ما اجازه نمی‌دهیم هیچکسی با زبان تهدید با مردم ایران صحبت کند.» آقای عراقچی در ادامه گفت «البته در این نامه تلاش شده پنجره‌ای برای دیپلماسی باز شود.»
در ادامه واکنش‌ها به نامه دونالد ترامپ، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران جمعه (۲۸ مارس، ۸ فروردین) گفت: «مذاکره برای قبول اجباری خواست دشمن، مقدمه جنگ است.» او هشدار داد اگر آمریکا به خاطر عدم توافق هستهای جدید، تهدید نظامی‌اش را علیه ایران اجرایی کند، پایگاه‌های آمریکا و متحدانش در منطقه «در امان» نخواهند بود.
به گفته رئیس مجلس ایران، «در نامه دونالد ترامپ هیچ حرفی از رفع تحریم نیست.»
با این حال، علی شمخانی مشاور سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای دو روز پیش گفت «پاسخی که ایران به این نامه داده «خویشتندارانه» است.
آیت‌الله خامنه‌ای ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ در سخنرانی‌ای گفت مذاکره مستقیم با آمریکا «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست.» از آن زمان، مقام‌های دولتی ضمن تاکید بر موضع رهبر ایران بر عدم مذاکره مستقیم با آمریکا در شرایط فعلی، تاکید کرده‌اند که این موضوع به معنای نفی مذاکره غیرمستقیم با آمریکا نیست.
خبر تحویل نامه دونالد ترامپ به ایران در حالی منتشر شد که آیت‌الله خامنه‌ای دعوت آمریکا به مذاکره را «فریب افکار عمومی دنیا» توصیف کرد. او در جمع دانشجویان با اشاره به خروج آمریکا از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام)، دونالد ترامپ را شخصی توصیف کرد که «مذاکره تمام‌شده، کامل‌شده و امضا‌شده را از روی میز بیرون انداخت و پاره کرد.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر