در حالی که تلاشهای ایالات متحده برای دستیابی به توافقی پیش از کریسمس شتاب گرفته است، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، از آمادگی مشروط کییف برای پیشبرد طرح ایجاد یک «منطقه غیرنظامی» یا «منطقه اقتصادی آزاد» در شرق این کشور خبر داده است؛ طرحی که به گفته او بخشی از فشارهای مستقیم واشنگتن برای پایان دادن به جنگ با روسیه به شمار میرود. همزمان، زلنسکی با حمایت رهبران فرانسه، آلمان و بریتانیا، نسخه اصلاحشدهای از طرح آتشبس را به دونالد ترامپ ارائه کرده تا در روند مذاکرات نقش فعالتری ایفا کند.
زلنسکی روز پنجشنبه ۱۱ دسامبر اعلام کرد ایالات متحده خواهان عقبنشینی نیروهای اوکراینی از بخشهایی از منطقه دونتسک است که همچنان تحت کنترل کییف قرار دارد؛ مناطقی که بناست به یک «منطقه اقتصادی آزاد» یا «منطقه غیرنظامی» تبدیل شوند. این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که به گفته رئیسجمهور اوکراین، واشنگتن همچنان خواهان «امتیازهای سنگین» از سوی کییف است و دولت اوکراین برای متوقف کردن جنگ، ناچار به بررسی برخی عقبنشینیهای محدود شده است.
این امتیازدهی احتمالی در نسخه اصلاحشده «طرح صلح» گنجانده شده؛ طرحی که در ابتدا در کاخ سفید تدوین شده بود و شامگاه چهارشنبه برای دونالد ترامپ ارسال شد. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، و کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در کنار زلنسکی در تدوین این نسخه جدید مشارکت داشتهاند.
به گفته زلنسکی، دو موضوع اصلی که همچنان محل اختلاف باقی مانده، کنترل منطقه شرقی دونتسک ــ که کانون اصلی درگیریهاست ــ و وضعیت نیروگاه هستهای زاپوریژیا است که از سوی روسیه در جنوب اوکراین اشغال شده است. بر اساس پیشنهاد مطرحشده، در مقابل عقبنشینی نیروهای اوکراینی از بخشهایی از دونتسک، ارتش روسیه از مناطق تحت کنترل خود در استانهای سومی، خارکیف و دنیپروپتروفسک در شمال، شمالشرق و مرکز شرق اوکراین خارج خواهد شد، اما حضور خود را در استانهای خرسون و زاپوریژیا در جنوب حفظ میکند. مناطق دونتسک و لوهانسک که تقریباً بهطور کامل تحت کنترل روسیه قرار دارند، از سال ۲۰۲۲ از اهداف راهبردی اصلی کرملین بودهاند.
به گفته میخایلو پودولیاک، مذاکرهکننده اوکراینی، طرح ارائهشده به ایالات متحده شامل سه بخش است: بخش نخست به پایان جنگ و حدود بیست محور اصلی آن میپردازد؛ بخش دوم به تضمینهای امنیتی اروپایی و آمریکایی برای جلوگیری از تهاجم دوباره روسیه اختصاص دارد؛ و بخش سوم بر بازسازی اوکراین، که در اثر سالها جنگ ویران شده، تمرکز دارد. یک دیپلمات اروپایی در گفتوگو با روزنامه لوموند این امتیازها را «تصمیمهایی دشوار» توصیف کرده و گفته است که تضمینهای امنیتی و بازسازی، در واقع نوعی «امتیاز جبرانی» برای پذیرش عقبنشینیهای دردناک هستند.
در سوی دیگر، کاخ سفید از «ناامیدی شدید» دونالد ترامپ نسبت به واکنشهای کییف و مسکو خبر داده است. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، روز پنجشنبه اعلام کرد ترامپ «از جلساتی که فقط برای جلسه برگزار میشوند خسته شده» و دیگر خواهان حرف نیست، بلکه «اقدام» میخواهد و پایان سریع جنگ را مطالبه میکند. به نوشته فایننشال تایمز، رئیسجمهور آمریکا بهدنبال دستیابی به توافقی پیش از کریسمس است؛ موضوعی که گفته میشود در تماس تلفنی روز چهارشنبه میان ترامپ و رهبران اوکراین، فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز بازتاب یافته است.
ترامپ یک روز پیشتر، در گفتوگویی با نشریه پولیتیکو، با لحنی تحقیرآمیز از پایتختهای اروپایی ــ بهجز دولتهای راست افراطی ــ انتقاد کرده و آنها را به ضعف متهم کرده بود. او گفته بود «آنها زیاد حرف میزنند، اما چیزی تولید نمیکنند» و افزوده بود که رهبران «خوب، بد، زرنگ و احمق» را بهخوبی میشناسد.
زلنسکی در تلاش برای آنکه کاملاً تابع دستورکار واشنگتن نشود، تأکید کرده تصمیمگیری نهایی درباره مسائل سرزمینی نیازمند برگزاری «انتخابات» یا «همهپرسی» در اوکراین خواهد بود. او که تحت فشار ناشی از رسواییهای فساد در اطرافیانش و عقبنشینیهای نظامی قرار دارد، اعلام کرده در صورتی که امنیت روند رأیگیری از سوی آمریکا و اروپا تضمین شود، آماده برگزاری انتخابات ریاستجمهوری است.
در همین حال، احتمال برگزاری نشستی تازه میان نمایندگان اوکراین، متحدان اروپایی آن ــ فرانسه، آلمان و بریتانیا ــ و ایالات متحده در روز شنبه ۱۳ دسامبر در پاریس مطرح شده است. صدراعظم آلمان همچنین پیشنهاد داده نشست بعدی رهبران کشورهای درگیر در این روند، هفته آینده در برلین برگزار شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر