کرکوک؛ حضور نیروهای پیشمرگ و تسلیحات به‌ جای مانده‌ از ارتش عراق

رئیس کمیته امنیتی شورای استانی کرکوک در گفتگو با کردپرس تشریح کرد: 
کرکوک؛ حضور نیروهای پیشمرگ و تسلیحات به‌ جای مانده‌ از ارتش عراق 
«نیروهای پیشمرگ براساس قانون اساسی عراق بخشی از نیروهای دفاعی عراقی هستند، چرا این تسلیحات در اختیار این نیرو نباشد که هم اکنون هزار و 50 کیلومتر مرز مشترک با تروریست های داعش دارد و با آنها در حال جنگ است. باید نیروهای پیشمرگ بیشتر تجهیز شوند و تسلیحات بیشتر دریافت کنند نه اینکه سلاح های موجود را تحویل دهند.»

کردپرس: در تحولات اخیر عراق که با حمله داعش به موصل آغاز شد و عقب نشینی ارتش از مناطق مورد مناقشه و کنترل این مناطق به ویژه کرکوک توسط نیروهای پیشمرگ کُرد را به دنبال داشت، به جرات می توان گفت بحث بر سر وضعیت کنونی و سرنوشت این استان نفت خیز و حساس، به موضوع بحث رسانه ها و محافل سیاسی منطقه و جهان تبدیل شده است.

خبرگزاری کردپرس برای واکاوایی وضعیت امنیتی و بررسی موضع طیف های قومی و مذهبی کرکوک در قبال تحولات اخیر و همچنین حضور نیروهای پیشمرگ کُرد و تسلیحات به‌ جا مانده‌ ارتش عراق در این استان، با احمد عسکری عضو شورای استانی کرکوک و رئیس کمیته امنیتی این شورا به گفتگو نشسته است که‌ متن آن در پی می آید:

  

کردپرس: آخرین وضعیت کرکوک پس از کنترل توسط نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان چگونه‌ است؟

احمد عسکری: ما از آغاز حضور نیروهای ارتش عراق در کرکوک معتقد بودیم که این ارتش به عراق خدمت نمی کند و عناصر بعثی در آن نفوذ کرده و اشخاصی در درون ارتش در کرکوک مشغول خرابکاری بودند و در حال حاضر که این ارتش از کرکوک خارج شده است و نیروهای پیشمرگ دولت اقلیم کردستان کنترل منطقه را در دست گرفته اند، امنیت کامل در این مناطق برقرار است. ارتش عراق مناطق جنوب و غرب کرکوک را نیز ترک کرده است، هم اکنون این مناطق تحت سیطره افراد مسلح داعش و بعثی های سابق عراق هستند. مشخصاً در مناطقی که نیروهای پیشمرگ مستقر شده اند، امنیت و آرامش برقرار می باشد و از زمانی که ارتش عراق از این مناطق خارج شده اند رویدادهای تروریستی و ناامنی بسیار کاهش یافته است. نیروهای پیشمرگ از مرزهای کرکوک حفاظت می کنند و در داخل استان نیز نیروهای امنیتی و پلیس دولت اقلیم کردستان امنیت را برقرار کرده اند و زندگی مردم هم بصورت عادی در جریان است و شورای استانی و همه ادارات و سازمان های دولتی و خصوصی هم مشغول فعالیت روزانه‌ می باشند.

 

کردپرس: در مناطق مورد مناقشه میان اربیل و بغداد به ویژه کرکوک، نوعی رقابت، عدم هماهنگی و اختلاف میان جریان های سیاسی کُردی به ویژه دو حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی به رهبری جلال طالبانی وجود دارد، روابط این احزاب پس از کنترل کرکوک با یکدیگر و موضع آن ها در قبال تغییرات چگونه است؟

احمد عسکری: نمی توان وجود رقابت و اختلاف میان احزاب کُردی در کرکوک را انکار کرد، اما در حال حاضر و به دلیل وضعیت موجود، این اختلاف و رقابت ها به کمترین میزان خود رسیده‌اند، زیرا حفظ وضعیت موجود و دفاع از کرکوک در اولویت سیاست و برنامه های همه جریان های کُردی می باشد.

 

کردپرس: از کرکوک به عنوان عراقی کوچک یاد می شود. به جز کُردها؛ اعراب، ترکمان ها و طیف های متفاوت قومی و مذهبی دیگری را در خود دارد. پس از کنترل کامل این استان توسط نیروهای پیشمرگ کُرد، برخی از این جریانات به ویژه اعراب و ترکمان ها از وضعیت موجود و سرنوشت خود ابراز نگرانی کرده اند، آیا طرف کُردی تاکنون دیدار و گفتگویی با این طیف ها و رفع نگرانی آن ها داشته است؟

احمد عسکری: پس از کنترل کرکوک توسط نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان، شورای استانی کرکوک طی نشستی با حضور نمایندگان احزاب و جریانات مختلف از ورود و استقرار نیروهای پیشمرگ استقبال و حمایت کرد و از این نیرو درخواست کرد که مرزهای این استان را از حملات نیروهای داعش حفاظت کند. به ویژه برادران شیعه و ترکمان که ساکن روستای بشیر می باشند و خطر کشته شدن توسط داعش آن ها را تهدید می کرد و اگر داعش که گروهی بسیار تندرو می باشد بتواند این مناطق را کنترل کند، واقعه ای ناگوار و کشتاری بزرگ رخ خواهد داد و ساکنان این مناطق به دلیل این تهدیدات بیشتر از حضور نیروهای پیشمرگ استقبال کردند. شورای استانی کرکوک هم با اکثریت آراء حضور نیروهای پیشمرگ در این استان را تأیید و از آن حمایت کرد. در موضوع حضور نیروهای پیشمرگ برادران عرب، به دو دسته تقسیم شدند، بخشی از آنان از مناطقی آمده بودند که به تصرف افراد مسلح داعش درآمده بود و آن ها در بیانیه ای ورود و مستقر شدن نیروهای پیشمرگ کرکوک را تایید کردند هر چند به برخی شروط و ملاحظات اشاره کرده بودند. می توان گفت موضع گیری این دسته به گونه ای بود که نه خشم گروه داعش را برانگیزانند و نه اینکه نیروهای پیشمرگ را ناراحت کنند زیرا از سوی داعش تهدید می شوند و نیروهای پیشمرگ اعزامی از اقلیم نیز آن ها را محافظت می کنند. وجود نیروی پیشمرگ برای تقابل و دفاع از کرکوک در این استان ضروری است زیرا این گروه وحشی و به دور از هر معیار اخلاقی می باشد و به جز ضرر برای منطقه چیزی به همراه خود نیاورده است و به همین دلیل و ترس از داعش این گروه از اعراب بیانیه ای خنثی که هم موارد مثبت و هم موارد منفی را در بر داشت را منتشر کردند.

 

کردپرس: موضع اعراب و ترکمان ها در برابر اظهارات مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان که بر اجرایی شدن ماده 140 قانون اساسی عراق تاکید کرد، چیست و اگر از جانب آن ها مخالفتی با این اظهارات صورت گیرد، آینده روابط آن ها با کُردها و سرنوشت سیاسی کرکوک به کجا خواهد انجامید؟

احمد عسکری: برخی از گروه های عرب و ترکمان با صدور بیانیه هایی، نارضایتی خود را در مقابل‌ اظهارات بارزانی در خصوص کرکوک و ماده 140 اعلام کردند. البته باید به این نکته اشاره کنم که آنها مخالفتی با اظهارات بارزانی نداشتند و فقط بر این نکته تاکید داشتند که این مسئله باید با رجوع به همه جریانات و مردم منطقه باشد، نه اینکه بصورت یکجانبه تصمیم گیری شود. برخی هم به تمام معنا بر ضد این مواضع ایستادند و اعلام کرده اند که مرحله کنونی، برای چنین اظهارات و ادعایی مناسب نیست و باید منتظر روشن شدن وضعیت عراق و همچنین اجرایی کردن قانون اساسی عراق بود. اما بصورت کلی و علیرغم برخی مخالفت ها می توان گفت که نوعی از تفاهم میان همه طیف ها در این خصوص وجود دارد و اقشار و گروه های مختلف مردم خواهان برون رفت از بلاتکلیفی موجود هستند، زیرا در طول 11 سال گذشته دولت بغداد نتوانست ماده 140 قانون اساسی عراق را اجرایی و سرنوشت کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه را تعیین و همه‌پرسی برگزار کند. همانگونه که در قانون اساسی مشخص شده‌ است هنگامی که نوری مالکی برای پست نخست وزیری انتخاب شد و سوگند یاد کرد، نقشه راهی را برای اجرایی کردن ماده 140 در سه مرحله آماده کرد دارد، اما تاکنون مرحله اول تعیین شده در این ماده یعنی «عادی سازی » نیز به‌ طور کامل اجرایی نشده است.

 

کردپرس: وجود سلاح در دست طیف های قومی و مذهبی و وجود گروه های مسلح وابسته‌ به‌ هر کدام از طیف ها، وضعیت سیاسی و امنیتی در کرکوک را حساس تر از مناطق دیگر کرده است، در شرایط کنونی که کنترل منطقه در دست نیروهای پیشمرگ کُرد است، موضع این نیرو در قبال این گروه های شبه نظامی چیست؟ آیا برنامه ویژه ای در این ارتباط آماده شده است؟

احمد عسکری: دلیل فتوای آیت الله سیستانی برای ضرورت دفاع مردم و گروه های عراقی از خود و نبود ارتشی منسجم در نقاط مختلف کشور برای دفاع از این کشور می باشد، زیرا این ارتش در برخی مناطق اصلاً حضور ندارد و در مناطق دیگر نیز ب نوعی شکست و عقب نشینی روبروست و با اعلام فتوای آیت الله العظمی سیستانی، کسی نمی تواند از مسلح شدن برادران شیعه، ترکمان و حتی کُردها ممانعت به عمل آورد. زیرا این مسلح شدن برای دفاع از خود است و آنچه که در کرکوک جای نگرانی است، عملکرد خودسرانه و بدون هماهنگی برخی از برادران شیعه برای بازپس گیری روستای بشیر می باشد که در نتیجه‌ آن بسیاری از شهروندان ترکمان که شیعه مذهب هستند توسط داعش قتل عام شدند و این عملکرد، باعث ضرر بزرگی شد و پس از رویداد از سوی کمیته عالی امنیتی شورای استانی کرکوک تعیین شد که‌ هیچ گروهی بدون اطلاع و هماهنگی هیچ اقدام خودسرانه ای انجام ندهد و اگر عملیاتی بر علیه ترور و داعش انجام شد با هماهنگی و اقدام مشترک باشد. زیرا کرکوک متعلق به همه ساکنان آن از کُردها، شیعیان، سنی ها، اعراب و ترکمان ها و دیگر طیف ها می باشد. استاندار کرکوک رئیس کمیته عالی امنیتی استان است و با نیروهای پیشمرگ، امنیتی، پلیس و گروه هایی که برای دفاع از خود مسلح شده اند از جمله اعراب سنی و شیعی و ترکمان ها با هماهنگی و همکاری همدیگر امنیت استان را تامین می کنیم.

 

کردپرس: آیا این مسئله که هر طیف و جریانی دارای شاخه نظامی ویژه خود باشد، به تهدیدی برای امنیت کرکوک تبدیل نمی شود؟

احمد عسکری: اگر هماهنگی وجود داشته باشد، خیر. موردی که ذکر کردم و گروهی خودسرانه خواست روستای بشیر را آزاد کند باعث ضربه زدن به ترکمان ها و کرکوک شد، زیرا بدون هماهنگی صورت گرفت و به دلیل عدم توانایی شکست خوردند و اگر این عملیات با برنامه، هماهنگی، اطلاع و همکاری نیروهای پیشمرگ صورت می گرفت مطمئناً این روستا از دست داعش آزاد می شد.

 

کردپرس: یعنی هیچ برنامه ای بر سازماندهی و فرماندهی مشترک این گروه های مختلف شبه نظامی در کرکوک وجود ندارد؟

احمد عسکری: در مراحل اولیه گروه ها و نیروهای مختلف متعهد شده اند که بدون هماهنگی کمیته عالی امنیتی شورای استانی به ریاست دکتر نجم الدین کریم به عنوان رئیس این کیمته هیچ اقدامی انجام ندهند.

 

کردپرس: با عقب نشینی ارتش عراق از کرکوک، سلاح و تجهیزات سبک و سنگین این نیرو به طور کامل به تصرف نیروهای پیشمرگ درآمد، نجم الدین کریم، استاندار کرکوک اعلام کرد که همه ی این تسلیحات به اربیل و سلیمانیه منتقل شده اند و وضعیت به گونه ای است که حتی نیروهای پیشمرگ در کرکوک برای دفاع در مقابل حملات داعش سلاح کافی در اختیار ندارد. چه کسی مسئول انتقال این تسلیحات به خارج از کرکوک می باشد و تکلیف آن ها چه خواهد شد؟

احمد عسکری: پس از آنکه ارتش عراق نتوانست از خاک این کشور دفاع کند ما انتظار داشتیم سلاح و تجهیزات خود در کرکوک و مناطق مورد مناقشه را تحویل نیروهای پیشمرگ بدهد تا این نیرو بتواند با بکارگیری این تجهیزات امنیت کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه که از سوی داعش و گروه های تروریستی دیگر تهدید می شدند را تامین نماید، اما متاسفانه نیروهای ارتش در منطقه متلاشی شدند و تجهیزات سبک و سنگین نظامی را بر جای گذاشتند و نیروهای ارتش نیز در هنگام فرار، بخش بزرگی از سلاح های ارتش را به فروش رساندند و یا با لباس های غیرنظامی به منظور فرار معامله‌ کردند و به صورت کلی این تسلیحات و تجهیزات نظامی به دست گروه های مختلف و مردم عادی رسید. این گروه ها این تجهیزات را بدون برنامه خرید و فروش کردند و از میان بردند و یا منتقل کردند. مقداری از این سلاح ها از سوی عشایر به غارت برده شد و مقداری نیز توسط مردم برده شدند و شاید برخی از احزاب نیز این سلاح ها را به کار برده باشند.

 

کردپرس: چه شخص یا نهادی در این قضیه‌ مسئول می باشد؟

احمد عسکری: جناب استاندار درخواست کرده است که همه این سلاح و تجهیزات به ویژه سلاح های سنگین به نیروهای پیشمرگ در کرکوک تحویل داده شوند و تاکید کرده است که نباید برای منافع شخصی به کار گرفته شوند. زیرا این تسلیحات دارایی ملت و ارتش عراق می باشد و نیروهای پیشمرگ هم بخشی از این ملت و ارتش به شمار می آیند و نجم الدین کریم درخواست کرده است که همه این تسلیحات نظامی تحویل نیروهای پیشمرگ در کرکوک داده شوند و آنانی که این تسلیحات را برای منافع شخصی به کار برده اند مجازات شوند و این درخواست نیز تقدیم دولت اقلیم کردستان شده است و وزارت نیروهای پیشمرگ نیز در این خصوص بیانیه ای صادر کرده و تقاضا کرده که‌ همه این تسلیحات به این وزارتخانه تحویل داده شوند و این تجهیزات در هر منطقه ای دیده شود، ضبط و توقیف خواهند شد.

 

کردپرس: احزاب و نیروهای عراقی در بغداد به ویژه ائتلاف دولت قانون درخواست کرده اند که این تسلیحات از سوی نیروهای پیشمرگ به ارتش عراق و دولت مرکزی بازگردانده شوند، آیا اربیل با این درخواست ها موافقت خواهد کرد؟

احمد عسکری: این درخواست ها جای تعجب دارد، زیرا چیزی به نام ارتش عراق در این مناطق باقی نمانده است، اگر ارتش توانایی حفاظت از این تسلیحات را داشت چرا آن ها را بر جای گذاشت و فراری شد. ارتش در منطقه وجود خارجی ندارد و متلاشی شده است. از سوی دیگر نیروهای پیشمرگ براساس قانون اساسی عراق بخشی از نیروهای دفاعی عراقی هستند، چرا این تسلیحات در اختیار این نیرو نباشد که هم اکنون هزار و 50 کیلومتر مرز مشترک با تروریست های داعش دارد و با آنها در حال جنگ است. باید نیروهای پیشمرگ بیشتر تجهیز شوند و تسلیحات بیشتر دریافت کنند نه اینکه سلاح های موجود را تحویل دهند.

 

مصاحبه‌ و ترجمه‌: حسن صالحی/ خبرگزاری کردپرس